Miejsce i czas
Gabriel Radzikowski
nie zna lat
dat
czyni
pamiętasz
biegałeś za piłką
strzelałeś do jednej bramki
idolami Deyna Szarmach
w szkole
robiłeś psikusy dziewczynom
piegowatą ciągałeś
za warkocze
dawno temu
koledzy pożenieni
mają dom dzieci
żyją swoim życiem
świat zmienił się
ludzie
my
każde sto lat
ma swoje miejsce
i czas
Big Ben
zmierzy
klepsydry
niegdyś
Sylwester 2021
Maciej Jackiewicz
Na początek przyjechało pogotowie ratunkowe
teściowa dostała korkiem od szampana w głowę
teścia chyba dopadło zapalenia wyrostka
babuni w przełyku utknęła wołowa kostka
dziadunio zaś struł się zepsutym starym żurem
w dodatku popił go wodą ze zgniłym ogórem
wnuczków też na razie nikt teraz nie zabawia
pod choinką sami grają w puszczanie pawia
najadły się samej czekolady i cukierków
a nikt im nie odwinął ze sreberka i z papierków
mamusia ma w gipsie przecież obie ręce
bo wywaliła się na posadzkę w łazience
tatuś zaabsorbowany nowym smartfonem
aż pomylił wyjścia i wypadł balkonem
na wujka co na ciocię wczoraj się obraził
upadła choinka – prąd z lampek go poraził
jedna ciocia tylko rzekła nie będziesz bałamucił…
i straciła przytomność i nikt jej nie ocucił
szwagier się pokaleczył bowiem szwagierka
stłukła wszystkie w domu lustra i lusterka
wypaliła w stresie całą paczkę papierosów
pomyliła Domestos z szamponem do włosów
stryjenka przez omyłkę w twarz dostała od stryja
bo chciał w kuchni zabić karpia przy użyciu kija
w końcu kiedy miał martwą rybę w durszlaku
zabrakło całkiem wody także w zlewozmywaku
bo z kranu poleciała jakaś brunatna breja
a na krześle usiadł stryj brudny jak fleja
kuzyn wciąż sączył ciecz podobną do soku
kiedy wzajem życzyli sobie Do Siego Roku
pogotowie udzieliło im pierwszej pomocy
potem usiedli wszyscy przy stole o północy
jedna słaba żarówka rozjaśniła zimowy mrok
taki Sylwester zdarza się tylko raz na rok
Bez szelest
Gabriel Radzikowski
nastawmy uszu
posłuchajmy wiatru
szelestu liści
będziemy wiedzieć
dokąd zaprowadzi
rzadko kto słucha
anioły tracą skrzydła
za plany nieudane
wiatr zmrozi
liście pospadają
najwcześniej
pogubi Jesion
ziemia stwardnieje
śnieg przykryje
bez szelest
nie podpowie
sosny nie potrafią
Moim życzeniem
Jarosław Pasztuła
Tyle myśli w głowie mam
Nawet gdy śnię kocham cię
Zatrzymam czas w dłoniach
By ujrzeć światło na błoniach
Pełnych kwiatów pełnych barw
Nasze dłonie
spotykają się tam
pierwszy raz
Zamykam oczy
Zatrzymaj bym
Nie obudził się sam
Bym przy sobie ciebie miał
Boję się zostać jak kiedyś na
Pustym dworcu z
Wbitym wzrokiem w zegarek
Zimny wiatr powiewem
Targał włosy szeptał
Szyderczo życząc mi
Wszystkiego co nie jest najlepszym
Życzeniem
z szelestem piór
Jarosław Pasztuła
zadaję pytanie
działam mimowolnie
czy ptaki są wolne
nieskrępowane płatem nieba
drzewa podnoszą dumnie korony
wznosi w podziękowaniu duszpasterz ramiona
dokąd wiedzie droga w lesie
życie wielką niewiadomą
miesza się całość
co się chytrzy
w duszy tli się iskra
w głowie refleksje
każdy ma wewnętrzne pięć minut
w kole wszelkie dobro się zamyka
jak drzwi przed tajemnicą
przed złodziejem
czasem przed niegodziwością
mam na końcu języka parę autentycznych zdań
coś umyka
coś ginie
wiesza się na klamce
ktoś łyka jaki jest sens życia
śmierć zajmuje swoje miejsce w kinie
wyczerpany nasz wiek
dobijamy do brzegu nie ma potwornych fal
ptaki są nieopodal usłysz poszum piór
racja stanu
Danuta Ostrowska
popełniłam dzisiaj
najgorszy występek
zbrodnię racji stanu
pragnę go wysoki sądzie
wiem
sąd mnie nie uniewinni
sędziów nie wzruszą łzy
i łagodne oczy
więc idę powoli
jak szkocka królowa
z białą chustą na głowie
patrząc w oczy kata
i na pień
kat przymrużył oczy…
kat ma oczy zielone…
patrzy
oceniając smukłość mojej szyi
przygląda się włosom
szacuje moją wartość
ocenia
ile może wziąć dla siebie
kat przymrużył oczy…
kat ma oczy zielone…
kacie zielonooki
straciłam dziś głowę
dla ciebie
Mówiłeś
Helena Szymko
Pamiętam ciebie z minionych czasów –
wciąż powtarzałeś jak piękne jest życie
byliśmy młodzi i zakochani
cały świat, stał przed nami otworem
to były czasy pierwszych miłości
do dziś w pamięci mam twoje oczy
czarne, głębokie jak dno oceanu
twoich dłoni, jakbym czuła dotyk
mówiłeś – że jestem twoją Afrodytą
że moje oczy, jak błękit laguny
że już zawsze będziemy razem –
tylko tego, do szczęścia ci potrzeba
Staruszek i chłopiec IV
Maciej Jackiewicz
To było ostatniego dnia grudnia
gdy do miasta około południa
ku uciesze zgromadzonej gromady
wjechał skrzypiący wóz drabiniasty
a na nim skrępowany maseczkami
ale już bez bez przyłbicy
stał on – Covid starowina
ohydny brzydki i żylasty
cuchnął wonią zgniłej czekolady
a na środku rynku zaś podest stał
z wyświechtanych ,,fejk niusów,,
zamiast desek i drewnianych bali
bardzo szybko pieniek z dat ociosany
wtoczono nań i koło historii wirusów
tymczasem chromy zarazek
wlokąc ciało z trudem po śniegu
wchodził już na to podwyższenie
gdzie na niego czekał medyk
w czerwonym kapturze jak kat
ze śmiechem świadkowie żegnali
palcami pokazywali sobie sąsiedzi
kiedy oprawca szczepienie zaczynał
do kresu zmierzał żałosny obrazek
koniec zarazy największej tu od lat
nowego życia wielką strzykawą
dorodną koronę jemu ścinał
śmiertelne dlań to było szczepienie
ciżba skazanego nienawiści mową
opluła i resztki szacunku odebrała
mówiąc przy tym jedno tylko słowo
którego nie powtórzę i nie przytoczę
bo nie pozwala na to kultura i prawo
wraz z ostatnimi na tym świecie godzinami
bakcyl zmutować jeszcze chciał ostatni raz
lecz na zawsze zamknął swe pory smocze
a woda z rzeki przeznaczenia wnet odtajała
***
to było ostatniego dnia grudnia
roku pamiętnego finał
gdy tłum literatów się rozszedł na wszystkie strony
pojaśniały wówczas od świateł literatów domy
serca poetów wybuchły jako lawa wulkanu
heroldowie ogłosili kolejny rok bardzo długi
odgłos fajerwerków rozchodził się dookoła
a na rynku pozostał on
mały chłopiec o urodzie anioła
oczy miał błękitne niczym lazur oceanu
przepasany zieloną jedwabną wstęgą
zaś na wstędze widniał napis
ROK DWA TYSIĄCE DWUDZIESTY DRUGI
Kim jestem bez Ciebie
Helena Szymko
Tak bardzo mi ciebie brakuje
i bardzo tęsknię za tobą
bez ciebie jestem jak noc bez gwiazd
bez ciebie – nie jestem już sobą
więc kim jestem Miły bez ciebie
wciąż pytam siebie bez skutku
bez ciebie jestem jedynie
małą kropelką smutku
słoną łzą , co po policzku spływa
i oceanem tęsknoty która twe imię przyzywa
lecz już niedługo kochanie
gdy noc światło dnia przyćmi jasne
czułością cię swą przywitam
i słodko, w ramionach twych zasnę
Zygmunt Jan Prusiński
TE USTA, TE PIERSI, TE WIATRAKI
Barbarze Pilarskiej
Tylko niebo nic nie wie o tym,
że w kochaniu jest muzyka – blues.
Niech orły uniosą nowinę
i miłość przeniosą wyżej. –
Zatrzymamy czas w pocałunkach
do samego szczytu w górach.
Barbaro w letniej osłonie
wtul we mnie ciepło kobiety.
Rozbudzę drzewa i krzewy –
zewsząd siły witalne zakwitną.
Wyrośniesz mi nagą Boginią
w szeleście słów szlachetnych.
I w czerwcu będę cię kochał
starannie układał sadzonki w tobie.
Wczorajsza wiadomość taka słodka…
Wiersz z książki “Sen miłości”
Kobieta w sukience czarnej
Zygmunt Jan Prusiński
KOBIETA W SUKIENCE CZARNEJ
Motto: “Tęsknię za duchowym odrodzeniem”.
– Joanna Maziarz –
Słyszę twoje zbliżanie. Kurz z drogi zawitał
wcześniej. Joanno, zdejmij sukienkę; już czas…
Lampki z kryształu puszczają oko. Kokietują.
Świecą błękitem, to dobre szkło. Piszę Erotyk.
Wysłałem po ciebie czarne ptaki. Nie mają imion,
nie przywołuj. Myśl o mnie, o wieczorze, o winie.
Pomiędzy nami pająk zawiązuje zagadkę. Cnotą
jest cierpliwość, jak ciało za drzewem. Słuchaj.
Nie skupiaj się na sobie. Masz czarną sukienkę,
bądź cierpliwa. Zatańczę z każdym duchem.
To nie jest zwykła droga. Rosną tu muszelki
i puste skorupki po orzechach. Kamienie też.
Do niedzieli powinnaś dostać się. Idź szlakiem
poetów, oni wydeptali Liryką tę drogę. Idź.
Wiersz z książki “Sen miłości”
Erotyk i trzy brzoskwinie
Zygmunt Jan Prusiński
EROTYK I TRZY BRZOSKWINIE
Justynie Kopeć
A kiedy przyjdzie księżyc
a nietoperze ruszą na połów,
ucałuję twoje stopy na dobranoc.
Pójdziemy słońcem w lesie,
akurat mam trzy brzoskwinie.
Posilimy się po drodze –
może zaśpiewam dla drzew
liryczną balladę o tobie.
Złotym kolorem namaluję
twoje kształty Justyno.
Zacałuję całą przestrzeń ciała
wobec modlitwy kochanka –
mężczyzna chce uwierzyć
w piękno kobiety.
Wesprzyj mnie dobrocią.
Na nowo narysujemy życie
w Kolczastym Lesie;
będziesz szlachetną kobietą
w moich rękach.
Wiersz z książki “Sen miłości”
Ze świątecznego pamiętnika
Maciej Jackiewicz
Święta, święta i po świętach
a tegoroczne chyba zapamiętam
do końca życia i jeden dzień dłużej
jak umilkły w weekend mózgów burze
trzy razy telefon przerywał tę ciszę
czułem moją mateńkę, bo też była
z nieba nam pięknie błogosławiła
( w innym miejscu to jeszcze opiszę)
z tatą o betlejemskim cudzie
obejrzałem program ciekawy
a tak to melancholii nuutaaa
siostra nie dojechała z Warszawy
i tylko my obaj : tato i ja
jak ,,starsi panowie dwaj,,
,,a w głowie,,… już tylko grudzień
* * *
Marek Górynowicz
są wiersze uczepione do choinki
zatrzymaj mnie jeszcze
wczoraj czytaliśmy w leśnym domku
dziś w pośpiesznym do Krakowa
potem był pusty peron
i czerwona czapka
nie pasujemy do nikogo
nawet w dobranych słowach
miasto kwitnie śniegiem
na białych ulicach
marzną kartki niezapisane
i wersy do nieba przytulone
Dobrem największym jest drugi człowiek
Wiesława Kądziołka
Nie traktujmy życia jako brzemię!
Mamy moc ducha, by wysoko latać.
Pomóc sobie w rozwoju wzajemnie
i w serdecznej przyjaźni się bratać.
Ziemskie anioły nam pomagają,
spełnić najskrytsze nasze marzenia.
Nie wiedzą nawet, że misję mają,
pomagać nam w drodze do spełnienia.
Mamy jedno skrzydło do tworzenia,
a drugie Przewodnik nasz posiada.
Uczy jak spełniać mamy pragnienia,
jak zmienić swój los nam podpowiada.
Lecieć odważnie po doświadczenia.
Na nową wiedzę umysł otworzyć.
Zmienić nawet ścieżkę przeznaczenia,
by zamysł kreacji nas nie trwożył.
Pozwólmy rosnąć tej świadomości,
uczmy się kochać bezwarunkowo.
Niech nowa energia w nas zagości,
stwarzając nasz mały świat na nowo.
Poznajmy moc prawdziwej przyjaźni.
Ona bezpieczeństwem nas obdarza.
Jest też trwalszą odmianą miłości,
choć nie prowadzi nas do ołtarza.
Dobrem największym jest drugi człowiek,
pozwala sięgnąć duszy płomienia.
Łezki wzruszenia płyną z pod powiek,
na relacji tej wspólne wspomnienia.
Dzięki niej zbliżamy się do Boga,
z wdzięczności serca za przyjaciela.
Zniknęła teraz już z serca trwoga,
gdyż cudownie taki dar odmienia.
Święty Mikołaj
Helena Szymko
Święty Mikołaj –
przybywa z Laponii
przywiózł ze sobą
worki prezentów
dla wszystkich dzieci
one najbardziej go oczekują
z jego prezentów
się zawsze radują
a dla dorosłych –
worki radości
która na zawsze
w ich sercach zagości
resztę zaś worków
pełnych miłości
dla tych co jeszcze
jej nie zaznali
by nie smucili się
w samotności
i smak prawdziwej –
miłości poznali
List Stwórcy
Wiesława Kądziołka
Wolnością i miłością was obdarowałem.
Uczyłem jak się nimi macie rozkoszować.
Bez stawiania ograniczeń was pokochałem,
lecz wy otwarte drzwi próbujecie forsować.
Miast prawdziwej miłości cenicie ołtarze.
Złóżcie na nich hipokryzję i zakłamanie.
Pragnę widzieć wasze dobre i szczere twarze,
które nienawiść zamieniły w miłowanie.
Zdejmijcie wreszcie kajdany waszych nawyków.
Wsłuchajcie się uważnie teraz w swoją duszę.
Porzucicie wtedy fałszywą drogę mitów,
a ja nową drogą chętnie z wami wyruszę.
Waszą nową świadomość będę mocno wspierał,
nieznane rewiry poznania wam otworzę.
Bardzo ciekawe tematy będę wybierał,
a poznając prawdę westchniecie, o mój Boże!
Wiedzcie, że kocham miłością bezwarunkową.
Stałem się cząstką was odrzucając koronę.
Poznawajcie prawdę o mnie z otwartą głową
i wiarą, że życie wieczne macie zapewnione!
O zmierzchu blondynka nad morzem
Zygmunt Jan Prusiński
O ZMIERZCHU BLONDYNKA NAD MORZEM
Aurelii Kani – Hrychorczuk
Skraplam się chęcią zdobycia twego ciała
potajemnie – bezszelestnie – ale z dźwiękiem.
Sypie na mnie niepokój z nieba,
bo i sam Pan Bóg się na mnie gniewa,
że myślę o erotycznych zabiegach…
Tak chcę jak najwięcej wydobyć z ciebie
tej dziwnej słodyczy bez nazwy.
Gdybym ja tam został zaproszony,
tylko dla ciebie byłby ten koncert.
Z mego ciała wypłynęłyby dźwięki
i słowa ułożone według uroku.
To nie jest łatwo przejść
w metamorfozę odmiany czasu.
Ta scena jest absolutnie ważna.
Zbierasz oklaski od mew,
ładna jesteś Aurelio w kolorze
piasku i błękitnego nieba,
zachód słońca powinien się cieszyć.
Wiersz z książki “Sen miłości”
Liściem cię pogłaszczę
Zygmunt Jan Prusiński
DAGMARA ZAWADZKA MA UDZIAŁ W TEJ POEZJI
Motto: Kochałem wiedeńską Dagmarę…
– Dagmaro z Rzeszowa, przyjdź do mojego snu,
przytul się jak dawniej wobec i tego wiersza dla ciebie;
przypomnij mi, jak mnie wówczas kochałaś w Wiedniu!
Byłem przez jakiś czas namacalnym mężczyzną,
rosły we mnie wiedeńskie ogrody i parki –
i tam gdzie cień chował wstyd przed słońcem.
Dagmara, Wiedeń i Strauss, i moje wiersze:
cóż mi było do szczęścia w wiekuistym krążeniu
orła podniebnego z rąk Pana Boga.
Z niej słodycz jak miód rozlany, wsiąkał we mnie
przy całowaniu, o świcie i o zmierzchu, i w nocy
kiedy sen budził moją niepewność jutra.
Piękna kobieta, namacalna i na księżycu,
wobec każdej litery, słowa, wiersza – składała
we mnie wiarę w kryształową miłość.
W tamtych latach, gdzie we wszystkich echach
Johann Strauss miał udział – podszycie moje
było łaskawe, jak kora brzozowa dla brzozy.
Wiersz z książki “Sen miłości”
U aniołów w ogródku
Zygmunt Jan Prusiński
U ANIOŁÓW W OGRÓDKU
Jagodzie Malinowskiej
Będzie jasno jak w tymże ogrodzie,
porośniemy sobą w czułych dotykach.
Weź Jagodo to co tobie się należy –
ja wezmę od ciebie podobnie to samo.
Brzmią wspomnienia jak czuły dźwięk,
były okoliczności muzyki kochania.
W możności cichej prośby do kobiety,
to kochanie przystąpić z tobą chcę.
Śpiewałem i ja protest songi –
pamiętam szczecińską “Kaskadę”.
Wiosna Orkiestr i moje piosenki
w konkursie “Po co urodziłem się”
i “Dom skruszony nadzieją”!
Nie będę ci mówił fantazje.
Dorośli mają zachęty jak cień.
Przyłożę ucho do twej piersi,
posłucham balladę Boba Dylana.
Ogródek gościnny jak żaden.
Roztopimy myśli wpierw,
złapiemy Motyla Erotomana
żeby nam nie przeszkadzał.
Będziemy kulturalni.
Wesołych Świąt
Jarosław Pasztuła
dla tych co wierzą dla tych co są przeciwni
życzę spokoju ducha i dużo sił po każdy dzień
sięgamy z trudem by łatwiejszym się stał
uśmiechu dziadka i dąsu babci
żony mądrej która wielbi cię i jak mąż szanuje ją
dzieci zdrowych i tym chorym pomóc bym mógł
ciepła rodzinnego śniegu po pas
zapachu drzewka świerkowego zieleni i nadziei
śnieżki w dłoni co topi się jak łzy
łzy szczęścia gdy z zachodu wrócił mąż
ciepła rodzinnego gdy przy stole rozmowa kwitnie
by wiosna mieszkała w nas przez cały czas
samotnym i smutnym pragnąłbym wskazać nowy cel
każdy człowiek który chce szczęśliwym może być
kocham ludzi kocham was
życzenia z serca w eter ślę
Wesołych Świąt
Istota człowieka
Helena Szymko
Samotnie błąkasz się w tłumie –
z nadzieją, że gdzieś w jego głębi
znajdzie się ktoś kto cię zrozumie
że inna podobna tobie istota
też szuka przyjaciela –
spragniona przyjaźni czyjegoś ciepła
pragnie swoje serce przed nim otwierać
tak trudno zrozumieć drugiego człowieka
przeniknąć głębię jego duszy
poznać przesłanki jakie nim kierują
co niszczy go, a co wzrusza
człowiek – wciąż niezgłębioną tajemnicą
każdy z innej gliny ulepiony
jeden radosny na życie otwarty
inny murem kompleksów otoczony
lecz gdy już spotka swoją bratnią duszę
otwiera się przed nią, z sercem na dłoni
jakby na nowo do życia stworzony
już nie samotny, tylko we dwoje –
szczęściem przyjaźni upojony
z tomiku – ” Myśli Nieujarzmione”
Kalendarz
Maciej Jackiewicz
Rodzinnych, Spokojnych i Zdrowych Świąt Bożego Narodzenia dla tych, którzy tu wracają, którzy tu są i którzy do nas kiedyś dołączą… Życzy Maciek
I.
śpi biała ziemia
w zamarzniętym letargu
milczą polany
II.
pobielony świat
obraz wykuty z lodu
już ginie w słońcu
III.
nieśmiało promyk
dotyka bladej twarzy
wyczuwam ciepło
IV.
pajęcze nici
plotą się wciąż nietrwałe
lata i zimy
V.
śmieją się oczy
tyle barw ma znów życie
w tęczy nadziei
VI.
bezchmurne niebo
słońce tak się uśmiecha
w przedsionku lata
VII.
w złotych promieniach
niczym w dłoniach mateńki
tulą się ptaki
VIII.
dni znowu krótsze
zegar tyka tak smutno
bo żegna lato
IX.
kwiaty powiędły
ostatnie ślady lata
zatrze teraz wiatr
X.
drzewa już płaczą
łzami z wyschniętych liści
tyle ich wszędzie
XI.
bolesny smutek
rodzi nową nostalgię
koniec ballady
XII.
pora nadziei
co nowy czas przyniesie
czekam na Gwiazdę
trybiki
Marek Górynowicz
idź już spać
wiersze nie ponoszą odpowiedzialności
za nieprzespaną noc
przeczytam jeszcze kilka uliczek
potem przeliczę baranki
zaczynając od siebie
w sennych podróżach łaszę się do czworonogów
to bardzo bezpieczne nie gryzą koszmarami
jutro obudzimy się na słodko
z niczyjej winy
idąc po sztucznym śniegu
Marek Górynowicz
na tej twarzy nie było słońca
spacer online
bez wiatru i chłodu
w górze ekranu kilka
betlejemskich gwiazd
dziś prześlę Ci mój głos
i emotikon z radosną buźką
grudniowe wiersze odczytam
w głuchej przestrzeni
potem wymodeluję
bałwanka
bez refleksji
w białym śnie
czarnej klawiatury
Samotne Święta
Helena Szymko
Tyle gwaru i radości w twym domu bywało –
oczekiwanie na podarki i choinki świeże drzewko
co lasem tak cudownie pachniało
teraz już nie ma, gwaru ani śmiechu
tylko telefon czasami zadzwoni
świąteczne życzenia od dzieci usłyszysz
radosny szczebiot maleńkich wnuków
by potem samotnie, wsłuchiwać się w ciszę
spoglądając w niebo –
czekasz na gwiazdę kiedy zabłyśnie
białym obrusem duży stół przykryjesz
kruchy opłatek na sianku położysz
nawet dwa nakrycia będą obok siebie
może spragniony wędrowiec zawita
ugasi w twym domu głód i pragnienie
zaśpiewacie razem kolędy –
na pamiątkę narodzenia Pana
może tam wysoko, w Niebieskim Królestwie
wasz śpiew usłyszy
Cud narodzin
Helena Szymko
Choinki piękny blask –
jak niebo pełne gwiazd
ta jedyna najjaśniejsza
gwiazdą Betlejemską zwana
prowadziła swoim blaskiem
pasterzy i króli, do Betlejem
miejsca narodzenia Pana
na sianku był ułożony
bydlętami otoczony
hołd i pokłon mu składano
i z radością go witano
Jezu, Jezu malusieńki
tyś jest królem swego ludu
przybyliśmy do stajenki
by powitać dziecię Boże
doświadczając Pana cudu
JEZUS MALUSIEŃKI
Kazimierz Surzyn
Na świat w ubóstwie przyszedłeś
biedną stajenkę obrałeś za mieszkanie
mizernym żłóbkiem nie pogardziłeś
pastuszków przyjąłeś na piszczałkach granie
Bóg Cię zesłał na powierzchnię ziemi
narodzonego z Niewiasty Maryi Panny
abyśmy stali się dziećmi Bożymi
i zmazali grzech pierworodny
Święty Józef Jezusa pielęgnuje
na kolana klękają osły woły
chór aniołów Gloria wyśpiewuje
wszyscy oddają cześć Zbawicielowi
Ciebie Święta Dziecino monarchowie uznali
Bogiem Królem i całego globu światłością
Tobie mirrę kadzidło złoto w ukłonach ofiarowali
Boś Największą dla ludzi Miłością
Pobłogosław nas Jezu Drogi
w wierze nadziei mądrości
aby nie bacząc na trudy nasze serca i nogi
prowadziły nas do Edenu w ufności
