Dom łez. Linda Bleser

Każdego dnia dokonujemy wielu wyborów. Czasami chodzi o jakiś drobiazg, czasami o coś naprawdę istotnego.Większość wyborów nie powoduje wielkich zmian w naszym życiu. Są jak małe gałązki, które wplatają się w inne. Co innego podejmowanie ważnych decyzji, które powodują rozwidlenie naszej rzeczywistości, tak jak u drzewa, gdy z pnia wyrastają dwa konary. Życie toczy się dalej, ale w dwóch różnych kierunkach. W jednej rzeczywistości jesteś tą, która coś zrobiła, a w drugiej, równoległej, tą, która czegoś nie zrobiła. Bo przecież każdy ma swoje „co by było, gdyby…”, prawda? I nigdy nie można przewidzieć, która decyzja będzie słuszna, a która nie. Dopiero później, patrząc wstecz, można osądzić, co z tego wyszło.
Opowieść o kobiecie, która dostała od losu niezwykłą szansę, by sprawdzić, jak wyglądałoby jej życie, gdyby dokonała innych wyborów.

Zamów książkę
Fragment książki

Siedziałam przy biurku i darłam kartki z mego pamiętnika na jak najdrobniejsze kawałeczki. Potem te kawałeczki wielkości konfetti wrzuciłam do sedesu i spuściłam wodę. Naprawdę tak zrobiłam, bo w moim życiu nie ma nic trwałego. Nawet kartek z mego pamiętnika.
Moja matka była poetką. Swoje życie, swoje przemyślenia i odczucia zapisywała w wierszach, i robiła to, że tak to nazwę, na bieżąco. Bez przerwy coś tam pisała i poprawiała, aż wreszcie dochodziła do wniosku, że jej czytelnikom przypadnie do gustu. Potrafiła wyprodukować cały potok słów, słów roztańczonych, rozśpiewanych, oddychających. Bez przerwy dłubała w swej duszy, drążyła ją, a to, co stamtąd wydobyła, przelewała na papier.
Nie jestem do niej podobna. Nie czuję żadnej potrzeby ujawniania swoich myśli i odczuć ani przed tymi, których kocham, ani przed ludźmi całkowicie obcymi, by podążali za nimi, za tymi myślami, jak za okruszkami chleba. Moje myśli należą tylko do mnie, a każdy nowy dzień jest po prostu nowym dniem, w którym nie ma tęsknoty za tym, co wczoraj. Nie ma też żadnych przesłanek odnoszących się do przyszłości.
Nie jestem podobna do matki.
Jeśli będę powtarzać to wystarczająco często, może w końcu uwierzę.
Dzisiaj są moje urodziny. Jak zwykle nie zamierzam ich obchodzić, skoro na ten właśnie dzień przypada rocznica śmierci mojej matki. Często zastanawiam się, czy matka zdawała sobie sprawę, że popełnia samobójstwo w dniu urodzin swego dziecka. Może i nie, może doszła już do takiego stanu, że własne dzieci stały się jej całkiem obojętne. Może w ogóle już nie pamiętała, że jest matką. Tak, czasami zastanawiałam się nad tym, ale zaraz potem czułam się wstrętną egoistką. Bo ja tu się zastanawiam, dlaczego nie uszanowała moich uczuć, kiedy ona musiała być już w samym epicentrum bólu i rozpaczy.
Niemniej jednak to właśnie pytanie prześladowało mnie każdego roku, tego właśnie dnia. A najbardziej bolało nie to, że matka tak bardzo chciała umrzeć, lecz że nie kochała mnie wystarczająco, by jednak żyć dalej. Ta myśl powracała co roku i co roku starałam się podrzeć ją na strzępki, jak te kartki z wpisami do mego pamiętnika. Cóż, porwaną myśl łatwiej od siebie odpędzić.
Nie udawało mi się jednak wymazać z pamięci tego koszmarnego obrazu. Tak strasznego, że aż trudno uwierzyć, że wyglądało to właśnie tak. Że to, co mam przed oczami, wcale nie jest wytworem bujnej wyobraźni. Czy naprawdę po biało-czarnych kafelkach w kuchni krew płynęła przerażająco czerwonym strumieniem? Czy naprawdę widziałam to pulsowanie w poprzecinanym przegubie ręki, pulsowanie coraz wolniejsze, kiedy wydając ostatnie tchnienie, matka rozpostarła ręce, jakby chciała prosić nas o przebaczenie? Nie, to niemożliwe, żebym widziała, jak umiera, umiera w taki właśnie sposób.
A może… może jednak tak? Może to właśnie widziałam, skoro ten obraz powraca uporczywie i wszystko na nim jest takie wyraźne. Po prostu jasne jak słońce. Cassie wciśnięta w kąt. Dłońmi zasłania oczy, w tym momencie całą sobą zaprzeczająca temu, co przecież jest, co przecież się dzieje. A w tej przerażającej ciszy wciąż słychać jej straszliwy krzyk.
Oczywiście, że próbowałam ratować matkę. Owinęłam krwawiący przegub ręcznikiem, błagając ją, by od nas nie odchodziła.
– Mamo, mamusiu, proszę, nie odchodź. Proszę, ja już zawsze się będę ciebie słuchać. Będę naprawdę dobrym dzieckiem.
To, co potem się wydarzyło, nie było już w mej pamięci takie żywe i wyraziste.
Wbiegający do kuchni ojciec w piżamie.
– Jezus Maria! Margie! – krzyczał. – Coś ty zrobiła?! – Odepchnął mnie na bok. – Bierz siostrę i idźcie na górę! Natychmiast!
Ale ja ani drgnęłam. Bo jakże tak, miałam zostawić matkę? Odejść od niej właśnie teraz?
Ojciec chwycił mnie mocno pod ramię i odciągnął od matki. Chwycił mnie naprawdę bardzo mocno, i dzięki temu ożyłam.
– Wyjdź stąd! Słyszysz? Natychmiast! I zabierz stąd Cassie!
Zrobiłam, co kazał. Dotarło do mnie, że Cassie nie powinna na to patrzeć. Zabrałam ją na górę, wcisnęłyśmy się w kąt i przytulone do siebie słuchałyśmy, jak nadjeżdża karetka na sygnale. Coraz głośniejszym, bo jest coraz bliżej. Potem cisza. A my tutaj same. Czekamy i tak bardzo chcemy wiedzieć, co tam, na dole, się dzieje.
Godziny mijały. Kiedy próbowałam wstać, Cassie kurczowo uczepiła się mojej ręki, wlepiając we mnie pełne przerażenia oczy.
– Nie odchodź, Jenno! Proszę, zostań! Nie zostawiaj mnie całkowicie samą!
– Nie zostawię cię, Cassie. Nigdy cię nie zostawię! – Tak jak ona zostawiła nas, dodałam w duchu. – Nigdy, Cassie. Przyrzekam.
Bezwiednie przesunęłam czubkiem palca po przegubie. Uległa skóra drgnęła, poddając się mojej woli, a ja nie po raz pierwszy pomyślałam, że to chyba wcale nie jest takie trudne. Jest wykonalne, nawet jeśli obiecałam coś Cassie.
Zadzwonił telefon, ale go zignorowałam. Moi znajomi i krewni wiedzą, że do mnie nie dzwoni się z życzeniami urodzinowymi, a już na pewno nie w tym właśnie dniu. W dniu moich urodzin, który jest rocznicą śmierci matki. A w tym roku skończyłam trzydzieści trzy lata, czyli jestem w tym samym wieku co ona, kiedy odeszła. I może właśnie dlatego pokusa, by pójść w jej ślady, stała się jeszcze silniejsza. W ślady bardzo krwawe… Bezwiednie zacisnęłam palce na wyimaginowanej czarnej kredce. Zacisnęły się jak u palacza papierosów, który odruchowo sięgnął po papierosa, zapominając, że wszystkie już wypalił.
Kiedy telefon znów zadzwonił, postanowiłam po prostu wyjść z domu. Tym bardziej że dla kogoś, kto jest w tak podłym nastroju jak ja, moje mieszkanie było stanowczo za małe. Tak zresztą działo się co roku. Całkowicie zwalało mnie z nóg, na szczęście kiedy dzień dobiegał końca, udawało mi się jakoś pozbierać. Czyli ten dzień był również moim wielkim zwycięstwem, bo po raz kolejny udawało mi się pokonać to, czego pragnęły geny po mojej matce. Geny autodestrukcji. W tym roku jednak było jakoś inaczej. Czułam się nie tylko zdołowana, lecz także tak, jakbym znalazła się na rozstaju dróg.
Po długiej zimie, kiedy niebo bez słońca jest nieskończenie szare, słońce tego dnia wydało mi się wręcz absurdalnie jasne. Słońce, czyli zapowiedź wiosennych roztopów, które już się zaczęły, czyli wcześniej niż zwykle. Chociaż po obu stronach chodnika leżały płaty brudnego śniegu, które opierały się zabójczym promieniom słońca. Ja, podobnie jak ten śnieg, w chwili obecnej również nie ceniłam sobie ani piękna, ani ciepła tych promieni. Były zbyt jasne, zbyt realne. Blask słońca jest dla tych, którzy żyją pełną piersią. Ja nie, dlatego miałam wrażenie, jakby ów słoneczny blask szydził z moich myśli, którym na pewno bardziej by pasowały ciemności nocy.
Szłam ot tak, przed siebie, ale wcale nie byłam zdziwiona, gdy okazało się, że dochodzę do cmentarza. Przychodziłam tu przecież często. Oczywiście sama, co bardzo mi odpowiadało.
Bez wahania przeszłam przez cmentarną bramę, nad którą widniał napis z kutego żelaza informujący, że jest to cmentarz w Mourningkill. Żałoba, śmierć… Tak, nazwa naszego miasta do tego miejsca pasowała idealnie.
Kiedy weszłam w cmentarną ciszę, poczułam się o wiele spokojniejsza. Gdyby nie rzędy nagrobków, można by odnieść wrażenie, że idzie się przez park z wypielęgnowanymi trawnikami i kwitnącymi krzewami. Po całym tym niby-parku porozrzucane były kamienne ławki dla żałobników, aby mogli sobie usiąść, poczytać, pomodlić się za swoich zmarłych. Szłam dobrze znanymi mi ścieżkami i mogłam z pamięci wyrecytować nazwiska na mijanych nagrobkach. Przez te wszystkie lata byłam już tu nieskończoną ilość razy – niczym duch nawiedzający ten poświęcony kawałek ziemi. Każdy z nagrobków z marmuru, granitu czy piaskowca był dla mnie jak stary przyjaciel. A na nagrobkach wyrzeźbione były wzruszające inskrypcje: kochanemu mężowi, ukochanej żonie, pełnej poświęcenia matce, póki śmierć nas nie rozłączyła…
Jeden z nagrobków jest wyjątkowo smutny, bo tak zawsze się dzieje, gdy czyjeś życie kończy się tak szybko. Teraz też serce mi się ścisnęło, gdy spojrzałam na wyrzeźbionego w kamieniu zapłakanego aniołka pochylonego nad maleńką trumienką.

Addie Rose
14 maja 2004 – 1 września 2004
Na zawsze pozostanie naszym aniołkiem

I jak zawsze zmówiłam krótką modlitwę za spokój duszy tego maleństwa, którego czas na ziemi był tak niedługi i którego najbliżsi nigdy nie przestaną opłakiwać. Kimże zostałaby maleńka Addie, gdyby nie musiała nas opuścić? Lekarką, prawniczką, a może poetką ze skatowaną duszą? Niestety, żaden z tych wariantów nie wchodzi już w grę.
Powoli podeszłam do kamiennego nagrobka mojej matki. Skromnego, bez żadnych ozdób. Wyryto na nim tylko imię i nazwisko, a pod nim krótką inskrypcję:
Jej słowa nadal żyją
I było w tym więcej prawdy niż w tradycyjnym epitafium:
Ukochanej żonie i matce
Nie ja pierwsza tego dnia odwiedziłam jej grób, ale wcale mnie to nie zdziwiło. Obcy ludzie często tu przychodzili, głównie kobiety. Zapalały świeczkę, kładły kwiaty, często też zostawiały karteczkę, a na niej kilka pośpiesznie napisanych słów. Słów pełnych uznania, coś w rodzaju hołdu, bo chciały, by to właśnie miejsce dało im nadzieję, natchnęło mądrością, podpowiedziało, co dalej robić. Grób mojej matki stał się bowiem mekką dla zranionych kobiet, które były przekonane, że moja matka gdzieś tam w zaświatach doskonale wyczuwa ich ból i wstawi się za nimi właśnie tam, dokąd ich głos nie dociera. Które uważały, że moja matka jest im bliska, że znają ją dobrze. Być może tak właśnie było. Doskonale ją rozumiały, a ja tego nie potrafiłam.
Teraz też na zielonej trawie koło nagrobka leżała jakaś kartka przyciśnięta kamykiem. Przyklękłam i sięgnęłam po nią. Okazało się, że to kartka wyrwana ze zbioru wierszy mojej matki. Pognieciona, wystrzępiona, jakby ktoś ją przez całe lata nosił w kieszeni. Naturalnie przeczytałam wiersz, który znajdował się na tej właśnie stronie. Czytałam, mając wrażenie, że ktoś jednocześnie recytuje ten wiersz. Moja matka, bo to jej głos słyszałam wyraźnie, dobiegający gdzieś tam z dołu, spod nagrobka.

DOM PŁACZU

Z sześciu funtów rozkrzyczanego mięsa
W sześć funtów popiołów zimnych jak kamień.
Pomiędzy nimi życie. Życie człowieka. Jak je ocenić?
Czy licząc ludzi, których kochał, czy też zliczając tych, którzy go kochali?
Czy oceniać według słodkich pocałunków, czy gorzkich łez
Czasu spokoju czy chwil bolesnych i modlitwy w blasku świec?
Czy też liczbą tych, o których życie otarł się na swej drodze?
A może liczy się tylko miara czasu?
Jak długo był, kiedy umarł
W Domu Płaczu.

Złożyłam kartkę i włożyłam do kieszeni. Miałam nadzieję, że ten ktoś zostawił tu ten wiersz, ponieważ był mu już niepotrzebny. Nie musiał go już czytać, zastanawiać się, bo ciemność zostawił za sobą.
Nagle gdzieś za mną zaszeleściło, poderwałam się więc z ziemi, strzepując z kolan źdźbła trawy. Okazało się, że to Cassie, moja siostra. Podeszła, spojrzała na nagrobek, a potem na mnie.
– O, jesteś tutaj!
– A tak. Jestem. Jak mnie wytropiłaś?
– Och! – Cassie machnęła lekceważąco ręką. – Wiadomo jak. Poszłam po śladach twego cierpienia. Przecież nim ociekasz.
– Nie. Ocieka się sarkazmem, a w cierpieniu człowiek na przykład się pogrąża.
– Aha. I ty dobrze o tym wiesz?
Cassie mogła podśmiewać się ze mnie. Tylko ona, dlatego wcale nie wybuchłam, tylko wzruszyłam lekko ramionami. Owszem, może i miałam jakąś tam obsesję na punkcie śmierci, ale czy można mnie za to winić?
Na poparcie swoich słów Cassie zrobiła jeszcze znaczącą minę, czyli efektownie wywróciła oczami. Moja młodsza siostra. Miała już dwadzieścia siedem lat i nadal twarz cherubinka w aureoli złocistych loków. Co sprawiało, że kiedy szła ulicą, nawet obcy uśmiechali się do niej.
– Cassie, dlaczego nie jesteś w szkole?
– Zapomniałaś? Są ferie wiosenne, więc mam tydzień odpoczynku od zasmarkanych nosów i wrzeszczących szkrabów.
To wszystko naturalnie powiedziała z uśmiechem, ponieważ Cassie kochała wszystkich swoich podopiecznych z zerówki jak własne dzieci. Byłam przekonana, że pewnego dnia zostanie wspaniałą matką.
– W takim razie powiedz, cóż takiego ważnego skłoniło cię do zabawienia się w szpiega.
Cassie podniosła pojednawczo rękę.
– Chciałam ci tylko dać prezent urodzinowy.
Wiadomo, co mi podała. Figurkę Dorotki.
– Nie sądzisz, że jesteśmy już na to trochę za stare? – spytałam z uśmiechem.
– To tradycja, więc wiek nie ma znaczenia. – Zerknęła na grób matki, potem spojrzała gdzieś w dal. – A poza tym… Poza tym chcę ci coś powiedzieć. Coś bardzo ważnego.
Moje palce mimo woli zacisnęły się na maleńkiej figurce. Zacisnęły bardzo mocno, bo znów to poczułam, na moment. Déjà vu.
– Znalazłam dla nas dom, Jen.
– Dom?! Dla nas?– Błyskawicznie wróciłam do rzeczywistości. – A po co?
– Powiem szczerze, tylko nie obraź się. Twoje mieszkanie to po prostu nora, a ja z kolei wyprowadzam się od Dave’a, czyli ten dom to będzie coś dobrego i dla ciebie, i dla mnie. Po prostu zaczynamy wszystko od początku.
Może i powinnam być zaskoczona, ale wcale tak się nie czułam. Dave był którymś tam z kolei nieudanym związkiem Cassie, bo moja siostra, podobnie jak ja, nie potrafiła oddać się komuś – lub czemuś – na zawsze. Dlaczego? Zapewne nie wierzyła, że ten ktoś będzie na stałe, i wolała sama zakończyć związek, zanim zrobi to ten ktoś inny. Tak było. W końcu każdy ma jakieś niezagojone rany, z którymi radzi sobie po swojemu. Ja otoczyłam się murem. Podwójnym.
– I w tym domu mamy być tylko my? Same? – spytałam.
Cassie uśmiechnęła się.
– Tylko my, ale nie same. Przecież mamy siebie.
– Oczywiście, Cass. Kocham cię, siostrzyczko!
Uśmiech znikł. Cassie wyciągnęła rękę, jej dłoń zawisła tuż nad moim nadgarstkiem. A w oczach Cassie pojawił się wielki znak zapytania.
– Ależ Cass! Przecież się z tobą nie żegnam!
– Wcale tak nie pomyślałam! – zaprzeczyła żarliwie, ale oczy mówiły coś innego. Wiadomo, że jest przeczulona i zawsze doszukuje się jakichś oznak świadczących o tym, że jestem gotowa pójść w ślady matki. Zna tę moją słabą stronę, co doprowadza ją do rozpaczy.
– Pomyślałaś, Cass. Ja to wiem.
Zrobiła głośny wydech. Głośny, krótki, znaczący, a ja pomyślałam, że biedna Cassie już porządny kawał życia poświęciła na obserwowanie starszej siostry i szukanie oznak świadczących o tym, że ja również mam zamiar ją opuścić. Na zawsze.
– Cassie, czy pomyślałaś kiedyś, że skończę podobnie jak nasza matka?
– Nie. Nigdy.
Patrzyła w bok, ale jej głos był stanowczy, zbyt stanowczy, i to powstrzymało mnie od dalszej rozmowy na ten temat. Od wyznania, że jestem głęboko przekonana, że matka swoją chorobę psychiczną przekazała mi w genach. Nie, nie powiedziałam tego, nie chciałam przecież, żeby moja siostra jeszcze bardziej się martwiła.
– Cassie, czyli w jakimś sensie chcesz mi na urodziny podarować dom, tak? A wystarczyłaby zwykła kartka z życzeniami.
– Owszem, szukałam takiej kartki, ale nie znalazłam żadnej z odpowiednim tekstem. No wiesz, coś w stylu: „Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin i bardzo mi przykro, że samobójstwo twojej matki na zawsze zepsuło ci ten dzień”.
Twojej. Tak. Cassie prawie zawsze mówiła „twojej”, a nie „naszej”. A teraz, kiedy wyrzuciła to z siebie, złapała mnie za ramię i zmusiła, bym stanęła do grobu plecami. Tak jak ona.
– Wiem dobrze, Jen, że w dniu swoich urodzin stawiasz na melancholię, ale niestety teraz nie ma na to czasu. Tym domem, który sobie upatrzyłam, ktoś inny bardzo się interesuje, dlatego trzeba szybko podjąć decyzję. Powiedziałam agentowi, że tak będzie, to znaczy jak najszybciej, ale przedtem oczywiście musisz ten dom zobaczyć. Jestem pewna, że ci się spodoba.
Tak powiedziała, a ja jeszcze nie zdążyłam przetrawić pomysłu, że raptem mamy zamieszkać razem. Cassie i ja, dwie stare panny. Może kupimy sobie jeszcze dwa kotki?
– Poza tym, Jen, rata kredytu hipotecznego byłaby o wiele niższa, niż obie płacimy za wynajem. Dlatego uważam to za idealne rozwiązanie.
– Dla ciebie, tak? Bo ja jakoś nie mam problemu, który raptem musiałabym rozwiązać!
– No cóż… Muszę przecież gdzieś mieszkać, a ty…
– A mnie potrzebujesz jako swego rodzaju przyzwoitki?
– Och, przestań już, Jen! Po prostu pomyślałam, że dla nas obu ten dom to będzie niezła frajda. Zaczynamy wszystko od nowa.
Hm… Zacząć od nowa. Dlaczego nie? Zawsze warto, a poza tym kiedyś sama się zastanawiałam nad kupnem domu, ale zrezygnowałam. Bo dom to coś bardzo trwałego, a nie tylko Cassie ma problemy ze związaniem się z czymś lub kimś na stałe.
Ale może warto spróbować…